Neden Koru İstanbul?

Hem bizler hem de gelecek nesiller için yaşamsal öneme sahip İstanbul’un doğal ve kırsal alanları, büyük ölçekli projeler, kontrolsüz kentleşme, madencilik, turizm, sanayi, enerji yatırımları vb. tehdit ve tahrip unsurlarının baskısı altında günden güne yok olmaktadır. Mevcut planlama pratikleri ve ilgili mevzuatlar kentsel, ekonomik büyüme ve beraberinde doğal alan ve kaynakların kullanımına ilişkin dinamikler karşısında İstanbul’un doğal ve kırsal alanlarını koruyamamakta hatta savunmasız hale getirmektedir. Kentin doğal ve kırsal alanlarının tahribatı, çeşitli çevresel sorunları tetikleyerek yaşam kalitesine yönelik olumsuz sonuçlar üretmektedir. Bütün bu gerçekliklerle ilişkili olarak, İstanbul’un doğal ve kırsal alanlarındaki tahribatın engellenmesi ve bu alanların korunmasına ilişkin bir yaklaşım geliştirilmesi zorunluluk haline gelmiştir. Belirlenen yaklaşım ve hedefler doğrultusunda oluşturulan eylem ve projelerin bütüncül bir yol haritası dahilinde hızlıca hayata geçirilmesi, gelecek nesillere karşı toplumsal sorumluluğumuzun yerine getirilmesi ve iklim krizi, gıda krizi, su krizi gibi küresel çevresel sorunlara hazırlıklı olunması açısından önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, KORU İstanbul çalışması ile, “Koruyan, Geliştiren, İyileştiren İstanbul” vizyonu doğrultusunda İstanbul’un orman alanlarının ve su havzalarının bulunduğu kuzey bölgeleri öncelikli olmak üzere ekolojik açıdan zengin doğal alanların korunması ve sürdürülebilir doğal kaynak kullanımı ile kalkınma ve koruma ağırlıklı kullanım dengelerinin kurulmasının sağlanması amaçlanmıştır.

Çalışmanın kapsamını; İstanbul’un özellikle kuzeyinde yer alan doğal alanların ve etkileşimindeki kentsel ve kırsal alanların mevcut durumuna yönelik analizlerin yapılması, geçmişten günümüze meydana gelen değişimin, tahribatın ortaya çıkarılması, nedenlerinin araştırılması, sorunların ve risklerin tespit edilmesi, uygulanabilir çözüm önerilerinin geliştirilmesi oluşturmaktadır. Çalışmanın her bir aşaması kapsayıcı, katılımcı bir yaklaşım doğrultusunda ilgili paydaşların görüşlerine başvurularak ve elde edilen geri bildirimler ile şekillendirilmiştir. Ayrıca, çalışmanın etkinliğinin değerlendirilebilmesi ve ihtiyaç halinde ilgili revizyon ve iyileştirmelerin yapılabilmesi için izleme ve geri bildirim sistemi kurgulanmıştır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Şehir Planlama Şube Müdürlüğü tarafından bir yılı aşkın süredir yürütülmekte olan projenin çalışma alanı İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları dâhilinde yer alan tüm doğal alanlar ve etkileşimindeki kentsel ve kırsal alanlardır.

KORU İstanbul Strateji Belgesinde öncelikle İstanbul kırsalının hem doğal yapısı hem de sosyal yapısındaki değişimi, mevzuat ve diğer ilişkili dinamiklerle tarihsel süreçte ortaya koymayı, doğal yapıdaki değişime sebep tehdit ve tahrip unsurlarını görünür kılmayı amaçlayan mevcut durum analizlerine yer verilmiştir. Mevcut durum analizlerini takiben İstanbul’un doğal ve kırsal alanlarının geleceğini tarifleyen vizyon ve hedeflere ilişkin öneri çerçeve ortaya koyulmuş ve alanın geleceğine yön verecek eylem önerileri paylaşılmıştır. Ardından, İstanbul kırsalı için hayal edilen gelecek vizyonuna erişebilmek üzere tasarlanan projelerin bilgileri ile izleme ve geri bildirim sistemine yer verilmiştir. Son olarak ise, İstanbul kırsalının korunduğu bir İstanbul durumu ile İstanbul kırsalının korunmadığı ve tahrip edildiği bir İstanbul durumunu tarifleyen iki farklı gelecek senaryosu karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. 

Bu çalışma sürecinde İstanbul kırsalının ekolojik, toplumsal ekonomik, mekânsal ve idari yapısına ilişkin çeşitli müdahale gereksinimleriyle,

• Doğal alanlarda sahip olunan kaynakları ve biyoçeşitliliği korumak ve yaşatmak
• İstanbul'un doğal ve kırsal alanlarını iyileştirmek, tahrip olmuş alanları rehabilite ederek orman ve kırsal alan bütünlüğüne kazandırmak
• İstanbul'da kırsal kalkınmayı gerçekleştirmek
• İyi ve demokratik yönetişim prensiplerine dayalı sürdürülebilir doğal ve kırsal alan yönetim modeli oluşturmak  stratejik hedefler olarak benimsenmiştir.

KORU İstanbul Strateji Belgesinin İstanbul kırsalı için, İstanbul’un doğal ve kırsal alanlarının yerel, ulusal ve küresel ölçekte, hem günümüz hem de gelecek nesiller için önemine ilişkin farkındalığı artırmak, İstanbul’un kırsal yerleşimlerinin sorun ve ihtiyaçlarını görünür kılmak, bu sorunlara alanların potansiyelleri doğrultusunda çözümler üreterek yaşam kalitesinin iyileştirilmesine katkıda bulunmak, İstanbul kırsalının yerelde kalkınmasını ve böylece mekânsal, sosyal ve ekonomik anlamda sürdürülebilirliğini desteklemek, kırsalın yoğun kentleşmiş dokuyla ilişkisini yeniden tanımlayarak kentle ekonomik ve altyapısal bağlantılarını güçlendirirken doğal dokuyu mekânsal olarak korumayı önceleyen arazi kullanım kararları geliştirmek, mevzuatların yeniden değerlendirilmesi ve toplumsal farkındalığın artırılması ile bu alanların korunmasını farklı araçlar ile de desteklemek vb. birçok konuda katkılar sunması beklenmektedir. Bu belge aynı zamanda ortaya koyduğu koruma çerçevesi ile hem İstanbul Büyükşehir Belediyesinin ilgili tüm birimleri hem de konuyla ilgili diğer tüm kurum, kuruluşlar ve araştırmacılar için yönlendirici bir kaynak olarak da değerlendirilmektedir.